Borderline objawy

U osób, cierpiących na zaburzenie osobowości borderline, które cechują się skrajną chwiejnością emocjonalną i trudnościami z samokontrolą, obserwuje się charakterystyczne zmiany w pracy mózgu – założenie to potwierdziła analiza, przeprowadzona przez naukowców z Niemiec, którą opublikowano w piśmie “Biological Psychiatry”.

Borderline – osobowość i zaburzenie osobowości z pogranicza

W ujęciu psychologicznym osobowość to pewien teoretyczny konstrukt pojęciowy, dzięki któremu jesteśmy w stanie opisać danego człowieka. To w jaki sposób się zachowujemy, nasze postawy wobec innych, zainteresowania oraz indywidualny, specyficzny jedynie dla nas sposób reagowania na dane sytuacje określa nasza osobowość, to kim jesteśmy. Specjalista dokonując diagnozy klinicznej próbuje nie tylko opisać, ale i wyjaśnić pewien osobliwy wzór uczuć, myśli i zachowań, który tworzy naszą indywidualność. Właściwa diagnoza służy m.in. także temu, by móc przewidzieć niektóre zachowania, które na przykład mogą okazać się być zagrażające dla danej osoby lub jej otoczenia, albo wywoływać trudności w jej życiu.

Zaburzenia osobowości powstały w wyniku nieprawidłowego rozwoju niektórych cech osobowości. W zależności od tego w jaki sposób i które cechy uległy zaburzeniu, możemy mówić o ich dezadaptacyjnym wpływie na funkcjonowanie człowieka. Warto zaznaczyć, że u osób poniżej 21 roku życia nie diagnozuje się osobowości, ponieważ jej rozwój nadal trwa i pojawiające się cechy w toku nabywania doświadczeń mogą ulec zmianie. U młodych osób rozpoznaje się osobowość kształtującą się nieprawidłowo, np. w kierunku osobowości chwiejnej emocjonalnie, inaczej nazywanej z pogranicza czy borderline.

Borderline wiecej informacji

Zaburzenie osobowości borderline (borderline personality disorder – BPD) jest problemem diagnozowanym stosunkowo od niedawna, a jednocześnie dotyczącym bardzo wielu osób. Dosłowne tłumaczenie tego anglojęzycznego określenia brzmi: osobowość z pogranicza, zaś pełna nazwa tego zaburzenia to osobowość chwiejna emocjonalnie typu borderline. Jest to typ osobowości charakteryzujący się wahaniami nastroju, niestabilnym obrazem siebie, napadami silnego gniewu, działaniami autoagresyjnymi, intensywnym lękiem przed odrzuceniem (połączonym z gorączkowym wysiłkiem wkładanym w jego uniknięcie), niestabilnymi i niezwykle burzliwymi związkami międzyludzkimi oraz chronicznym poczuciem pustki i braku sensu życia. Zaburzenia borderline powodują nieustanny chaos w umyśle oraz uczuciach danej osoby.

Badacze z Freie Universitaet w Berlinie razem z kolegami z Universitaet Heidelberg doszli do takich wniosków po przeanalizowaniu danych z 19 opublikowanych wcześniej badań, w których udział wzięło łącznie 281 pacjentów z osobowością borderline oraz 293 bez zaburzeń osobowości. Sprawdzono czynność ich mózgu podczas wykonywania zadań wywołujących emocje negatywne lub neutralnych pod względem emocjonalnym. Dodatkowo wykorzystano dane z 10 badań na temat nieprawidłowości w istocie szarej u 263 pacjentów z borderline i u 278 pacjentów bez problemów osobowościowych. Okazało się, że w porównaniu z grupą kontrolną podczas przetwarzania emocji negatywnych osoby z osobowością borderline miały nasiloną aktywność w lewej części ciała migdałowatego oraz w tylnym zakręcie kory obręczy, a zarazem przytłumioną reakcję w grzbietowo-bocznej korze przedczołowej. Stwierdzono u nich jednocześnie zmniejszenie objętości istoty szarej w ciele migdałowatym. Jak przypomina współautor pracy dr Lars Schulze, ciało migdałowate odpowiada za pobudzenie emocjonalne, zwłaszcza w odpowiedzi na bodźce negatywne (np. wywołujące strach). Z kolei, grzbietowo-boczna kora przedczołowa odgrywa kluczową rolę w regulowaniu emocji.

Jak rozpoznać zaburzenie osobowości borderline?

Podręcznik diagnostyczny Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego DSM-IV wyróżnia konkretne kryteria diagnostyczne zaburzenia osobowości borderline. Ogólnie rzecz biorąc, jest to trwały wzorzec niestabilności w relacjach interpersonalnych, obrazie siebie i nastrojach połączony z impulsywnością. Wzorzec ten przejawia się w różnych obszarach życia i ma początek we wczesnej dorosłości. Osoba z zaburzeniem osobowości borderline często doświadcza następujących objawów (do zdiagnozowania potrzebne jest występowanie minimum 5):

• Dotkliwy lęk przed opuszczeniem i podejmowanie wysiłków w celu uchronienia się przed realnym lub wyobrażonym opuszczeniem
• Naprzemienne idealizowanie i dewaluowanie ważnych osób
• Trwale i wyraźnie niestabilny obraz siebie – osoba cierpiąca na to zaburzenie osobowości czasem nie wie kim jest albo jej obraz siebie zmienia się w zależności od tego z kim przebywa
• Impulsywność zachowań w takich obszarach jak wydawanie pieniędzy, życie seksualne, nadużywanie substancji psychoaktywnych, objadanie się
• Zachowania samobójcze, samookaleczenia
• Krótkotrwałe gwałtowne zmiany nastroju i/lub epizody lęku (trwające od kilku godzin do kilku dni)
• Chroniczne uczucie pustki
• Odczuwanie intensywnej złości i problemy z jej kontrolowaniem
• Przelotne, związane ze stresem myśli paranoiczne lub objawy dysocjacyjne (poczucie wyłączania się, odpływania, zaburzenia percepcji, tożsamości czy pamięci)

Warto zauważyć, że podręcznik DSM-5 (najnowsze wydanie podręcznika diagnostycznego) nieco zmienia kryteria diagnostyczne dla osobowości z pogranicza. Pojawiają się tam m.in. takie kryteria jak niestabilność planów, wartości, aspiracji, kariery zawodowej.

W przypadku osób wykształconych i inteligentnych, naturalna impulsywność może zostać zastąpiona nadmierną, przesadną kontrolą, która wynika z chęci utrzymania pozytywnego, publicznego obrazu siebie. Niestety, tłumione i wypierane emocje po pewnym czasie mogą doprowadzić do nieoczekiwanego, jeszcze silniejszego wybuchu.

Przyczyny zaburzenia osobowości Borderline

Koncepcji na temat przyczyn borderline wyróżnia się bardzo dużo. Dużo na temat patogenezy tego zaburzenia osobowości są w stanie powiedzieć psychoterapeuci pracujący w różnych nurtach – wspominają oni m.in. o znaczeniu prymitywnych mechanizmów obronnych w patogenezie osobowości chwiejnej emocjonalnie, dużo uwagi kierowane jest także ku problemom, które mają miejsce we wczesnym dzieciństwie i które mogą ostatecznie skutkować nieprawidłowym rozwojem osobowości. Zauważalne bowiem jest to, że osobowość borderline częściej spotykana jest u osób, które:

• we wczesnych latach swojego życia były narażone na niekorzystne czynniki środowiskowe, np.: przemoc w rodzinie, stały krytycyzm rodziców, częste kłótnie pomiędzy członkami rodziny, doświadczenie silnej traumy (np. wskutek gwałtu);
• często wystąpienie problemu poprzedzone jest wielokrotnymi rozłąkami z bliskimi osobami, przemocą fizyczną, co ostatecznie skutkować może nieprawidłowym rozwojem więzi z najbliższymi członkami rodziny. Efektem bywają trudności z mentalizacją – zdolnością do rozumienia psychiki innych ludzi. Pacjenci z borderline zazwyczaj nie są w stanie w pełni rozumieć zachowań swoich oraz ludzi, z którymi mają styczność – ostatecznie napotykają się oni na wiele trudności z radzeniem sobie z różnymi trudnymi wydarzeniami;
• pewien wpływ na występowanie osobowości chwiejnej emocjonalnie mogą mieć również czynniki biologiczne. Zwolennicy tych teorii argumentują ich słuszność tym, iż u części pacjentów z borderline poprawę przynosi wykorzystanie leków psychotropowych, np. środków przeciwdepresyjnych – sugerowałoby to więc, że pewien związek z zaburzeniami osobowości mogą mieć nieprawidłowe poziomy neuroprzekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym.

Konsekwencje zaburzenia Borderline

Zaburzenie osobowości borderline niesie za sobą cały szereg różnych konsekwencji. Jedną z nich są nieudane związki – warto wiedzieć, że pacjentom ciężko jest wieść udane życie osobiste. Często wiążą się oni z ludźmi, z którymi związek zwyczajnie nie ma szans się udać. Warto tutaj dodać, że osoba z osobowością borderline w związku partnerem idealnym raczej nie jest – ze względu na lęk przed odrzuceniem osoba z tym zaburzeniem trzyma ludzi na dystans, nie pozwala się im zbliżyć zbyt blisko, ale i nie dopuszcza możliwości ich zbytniego oddalenia się. osobowością chwiejną emocjonalnie związane jest również reagowanie gniewem na rozmaite trudne, życiowe sytuacje – pacjent z tym problemem nierzadko doprowadza do kłótni i awantur.

Czy borderline jest niebezpieczne? Osobowość borderline prowadzi do trudności nie tylko w życiu osobistym. Osoby nim dotknięte doświadczają problemów również i w życiu zawodowym – ze względu na niską samoocenę mogą pracować na stanowiskach poniżej ich kwalifikacji, poza tym dość często mogą one, z różnych powodów, odczuwać konieczność zmiany środowiska zawodowego i podejmować się całkowicie nowych, niekoniecznie satysfakcjonujących, pracowniczych wyzwań.

Diagnostyka borderline

Pacjent, który przejawia cechy borderline, powinien udać się do specjalistów od ochrony zdrowia psychicznego – psychologa, psychoterapeuty czy psychiatry. W stawianiu diagnozy osobowości chwiejnej emocjonalnie niezwykle przydatne są specjalistyczne kwestionariusze do oceny osobowości, takie jak np. MMPI (potocznie określany jako test borderline). Wykonywaniem takowych testów zajmują się zwykle psycholodzy, warto tutaj jednak dodać, że w celu przeprowadzenia diagnostyki różnicowej – warto udać się do psychiatry.

Borderline należy różnicować m.in. ze zmianami zachowania powstałymi wskutek nadużywania substancji psychoaktywnych, zaburzeniami nastroju (szczególnie z chorobą afektywną dwubiegunową), zaburzeniami psychotycznymi oraz innymi zaburzeniami osobowości.

Zaburzenie osobowości bordeline leczenie

W leczeniu osobowości borderline podstawowe znaczenie odgrywa jedna metoda: jest nią psychoterapia. Związanych z nią jest w tym przypadku jednak wiele różnych trudności – przede wszystkim pacjenci z borderline rzadko sami z siebie decydują się ją podjąć, przyczyn swoich ciągłych trudności doszukują się oni raczej w innych, a nie w samych sobie.

Osobowość chwiejna emocjonalnie stanowi wyzwanie dla niejednego terapeuty – pacjenci z tym zaburzeniem osobowości mogą wywoływać w nich bardzo skrajne emocje, począwszy od współczucia i chęci niesienia pomocy wręcz za wszelką cenę, aż po całkowitą niechęć do prowadzenia terapii. W przypadku osobowości borderline zwykle niezbędna jest psychoterapia długoterminowa. Niektórzy pacjenci wręcz domagają się jednak wdrożenia im leczenia farmakologicznego.

Zdania na temat zasadności farmakoterapii borderline są podzielone. Istnieją doniesienia naukowe, które przemawiają za pewną skutecznością leków przeciwdepresyjnych, przeciwpsychotycznych (szczególnie atypowych) oraz stabilizujących nastrój. Z drugiej jednak strony podkreśla się, że leczenie farmakologiczne u osób z borderline najlepiej włączać przy współistnieniu u nich zaburzeń nastroju, nasilonych przejawów leków czy objawów psychotycznych.

 

artykuł pochodzi ze stron: wrelacji.pl, psychologgia-plus.pl, naukawpolsce.pl, poradnikzdrowie.pl,