Nerwica wegetatywna

Nerwica wegetatywna to zespół objawów somatycznych, które pojawiają się na tle nerwowym. Zaburzenia dotyczą różnych układów, np. pokarmowego, sercowego lub oddechowego. Osoby chore nie łączą tych symptomów z nerwicą, dlatego ich terapia jest prowadzona z dużym opóźnieniem. Leczenie nerwicy wegetatywnej polega głównie na farmakoterapii. Dla niektórych osób metodą na pokonanie lęków jest psychoterapia lub leczenie naturalne.

Nerwica wegetatywna – czym jest i jakie są jej objawy?

„Nerwica wegetatywna” – z taką diagnozą możesz spotkać się w gabinecie lekarza, do którego zgłaszasz się z przewlekłym i uciążliwym problemem zdrowotnym, takim jak zawroty głowy, problemy ze snem, sercem, dławieniem w gardle czy bólem żołądka. Tego rodzaju objawy to najczęstsze, ale nie jedyne dolegliwości nerwicowe. Na pełny obraz nerwic składają się też objawy dotyczące sfery emocjonalnej oraz poznawczej, czyli nie tylko to, co sygnalizuje ciało, ale też to, co myślisz i czujesz. Wszystkie te trzy czynniki wpływają wzajemnie na siebie potęgując się i czyniąc życie nieznośnym.

Od początku istnienia medycyny, nawet w czasach, gdy korzystano z bardzo ograniczonych możliwości badawczych, lekarze mieli świadomość, że stan psychiczny może wpływać na stan fizjologiczny człowieka. Na przestrzeni wieków pojawiały się liczne definicje zaburzeń psychosomatycznych. Określenie „nerwica wegetatywna” odnosi się do licznych fizycznych dolegliwości wynikających z problemów psychicznych. Jej fizyczne objawy są bardzo różnorodne i trudno je wszystkie wymienić.

Nerwica wegetatywna – wśród najczęstszych objawów wymienia się:

• trudności z oddychaniem,
• zwiększone ciśnienie krwi i przyspieszone bicie serca (także palpitacje i kołatanie),
• ucisk i ból w klatce piersiowej,
• zawroty i bóle głowy,
• niewyraźna, bełkotliwa mowa,
• drętwienie i pieczenie skóry,
• uczucie chłodu,
• zimne ręce i nogi,
• odczuwane fale gorąca,
• rumienienie się – na twarzy, ale także szyi i dekolcie,
• czerwone plamki na skórze (szczególnie na twarzy),
• zaburzone odczucia sensoryczne (wrażliwość skóry),
• trądzik,
• wzmożone pocenie się,
• szum w uszach,
• halucynacje słuchowe,
• zaburzenia widzenia – np. rozbłyski światła, rozmycie obrazu, widzenie podwójne,
• ból i dyskomfort oczu,
• wyczulenie na zapachy,
• obniżenie odporności,
• zaburzenia smaku,
• zaburzenia układu pokarmowego – nudności, wzdęcia, ból żołądka,
• ból i napięcie mięśni,
• drżenie kończyn,
• zaburzenia seksualne i układu moczowego.

Najważniejszą cechą nerwicy wegetatywnej jest to, że daje ona objawy takie, jak wiele innych chorób. Osoba chora na nerwicę rzadko kiedy trafia od razu do odpowiedniego specjalisty. Przeważnie najpierw zgłasza się do lekarza pierwszego kontaktu z dolegliwościami somatycznymi. Kolejne wizyty w gabinetach lekarskich i rozliczne badania wykluczają jednak fizyczne podłoże objawów. Czasami chory odczuwa ich znaczne większe nasilenie, niż przy danej dolegliwości powinno to mieć miejsce.

Nerwica wegetatywna – diagnostyka – jak rozpoznać

W takich właśnie wypadkach można usłyszeć diagnozę „nerwica wegetatywna”, która jest o tyle niezrozumiała, że na pierwszy rzut oka dolegliwościom fizycznym nie towarzyszy typowy dla nerwicy lęk. Zwykle jest on bardzo głęboko umiejscowiony – na takim poziomie, że osoba chora nie ma do niego „dostępu” i nie potrafi określić skąd biorą się jej obawy czy uczucie niepokoju będące przyczyną bólu i innych zaburzeń.

Objawy fizjologiczne są tak dokuczliwe, że koncentruje się na nich cała uwaga chorego. To z kolei zwiększa przekonanie o tym, że jest się chorym. Chory „wsłuchuje” się w odczucia płynące z jego ciała i przywiązuje wagę do każdego, najmniejszego symptomu. Wówczas niepokój wzrasta jeszcze bardziej. Pojawia się niemożność skupienia się na niczym innym. Jeżeli towarzyszy temu niezrozumienie ze strony otoczenia, a nawet samych lekarzy, chory czuje się coraz gorzej.

Im bardziej nasilona walka z dolegliwością nerwicową, tym bardziej ona narasta – mówi się nawet o sprzężeniu zwrotnym dodatnim. Każda osoba z nerwicą wegetatywną ma swoje błędne koło, z którego nie potrafi się wyrwać.

Przyczyny nerwicy wegetatywnej

Nerwica wegetatywna jest chorobą, w której podstawowym czynnikiem wywoławczym jest stres oraz nieumiejętność rozpoznawania i radzenia sobie z emocjami. Specjaliści, czynniki powodujące nerwicę wegetatywną, podzielili na trzy grupy:

1. biologiczne – w tym przypadku o pojawieniu się nerwicy wegetatywnej decyduje szybkość pobudzania i wyciszania się układu nerwowego. Jeżeli układ nerwowy pobudza się szybko, a wygasza względnie powoli, istnieje ryzyko zachorowania na nerwicę wegetatywną.
2. wychowawcze – osoby, które dorastały w środowisku bezpiecznym nie są obarczone ryzykiem zachorowania na nerwicę wegetatywną. Jednak jeśli dzieciństwo pełne było poczucia niebezpieczeństwa, zagrożenia czy własnej słabości, ryzyko zachorowania znacznie się zwiększa.
3. traumatyczne doświadczenia – nerwica wegetatywna może się także uaktywnić w wyniku jakiegoś nagłego wypadku własnego czy bliskiej osoby, utraty kogoś bliskiego, przebytej poważnej choroby czy przełomowego, trudnego doświadczenia.

Nerwica wegetatywna ma bardzo złożone podłoże. Psychiatra wyróżnia szereg czynników, które mogą wywoływać tego typu zaburzenie. Najważniejszym z nich jest czynnik psychologiczny. Szczególne znaczenie mają wyparte wydarzenia z przeszłości, które doprowadziły do stłumienia emocji, w szczególności tak zwany konflikt woli i powinności. 

Istotne w wyjaśnieniu źródeł nerwicy wegetatywnej może być np. odkopanie w pamięci czynności wykonywanych wbrew własnej woli, pod przymusem fizycznym albo emocjonalnym. Kluczowe może być odnalezienie wypartych i nigdy nie nazwanych emocji lęku, wstydu, upokorzenia, które przez lata zachowały się w zakamarkach umysłu, w dorosłym życiu przeradzając się w nerwicę wegetatywną pustoszącą organizm za pomocą objawów somatycznych. 

Aby jednak doszło do wyzwolenia nerwicy wegetatywnej, często potrzebne są dodatkowe bodźce. Mogą to być traumatyzujące wydarzenia, które przywołają wyparte sytuacje z przeszłości: doświadczenie przemocy, niepowodzenia, upokorzenia, bycia oszukanym, zdradzonym czy odrzuconym.

Nerwica wegetatywna a nerwica lękowa

Nerwica wegetatywna często w fazie rozpoznania mylona jest z nerwicą lękową. W przypadku tej drugiej również występują objawy somatyczne dotykające poszczególne ciała. Istotą jednak nerwicy lekowej są nie tyle same objawy somatyczne, co mechanizm błędnego koła z udziałem owych symptomów. W dużym uproszczeniu: traumatyczne doznania z dzieciństwa, zaburzenie neurobiologiczne lub określony typ osobowości (np. lękliwa), prowadzą do wystąpienia zaburzeń lękowych. Te wywołują objawy somatyczne, które napędzają jeszcze silniejszy lęk.

W przypadku nerwicy lękowej obraz choroby jest więc bardziej uogólniony, nacisk położony jest zarówno na objawy somatyczne, jak i odczuwane stany lękowe a także zaburzenia psychotyczne modyfikujące świadomość (halucynacje, urojenia, depersonalizacja).

Leczenie nerwicy lękowej?

Terapia to podstawa

Należy pamiętać, że diagnostyka tego zaburzenia jest procesem długotrwałym. Najskuteczniejszym – i tym samym najczęściej polecanym – sposobem leczenia w przypadku nerwicy wegetatywnej jest psychoterapia. Metoda ta pozwala na zmniejszenie nasilenia stresu i lęku, dzięki czemu nasilenie oraz częstość pojawiania się objawów powinno ulec znacznemu zmniejszeniu. Psychoterapia umożliwia pacjentowi zrozumienie tego, co leży u podłoża jego dolegliwości, a bez tego skuteczne leczenie staje się niemożliwe.

Techniki relaksacyjne w leczeniu nerwic

Techniki relaksacyjne pomagają we wszystkich tych sytuacjach, gdzie konieczne jest radzenie sobie z emocjami. Napięcie emocjonalne i przewlekły stres są przyczyną napięcia pojawiającego się w całym ciele, a także reakcji bólowych z jego strony. Choć same techniki relaksacyjne nie rozwiążą wszystkich problemów, to poprzez redukcję stresu pozwalają nabrać sił do tego, aby sobie z nimi poradzić. Najlepszą formą terapii nerwic jest połączenie różnych technik np, terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach TSR łącznie z technikami mind fulness daje relatywnie najlepsze efekty działania w relatywnie szybkim czasie w stosunku do innych terapii.

Leki na nerwicę wegetatywną. Jak działają?

W jaki sposób działają leki na nerwicę wegetatywną? Stosuje się je często jako komplementarną część terapii, opierającej się przede wszystkim na psychoterapii. Trzeba przy tym pamiętać, że leki te mają wyciszyć najsilniejsze objawy. Obniża się zwłaszcza poziom pobudzenia, co ułatwia powrót do normalnego funkcjonowania. 

 

Chociaż wykorzystuje się tutaj leczenie farmakologiczne, to ma ono znaczenie pomocnicze. Podstawową metodą walki o powrót do zdrowia jest psychoterapia. Najczęściej zalecane są sesje w nurcie poznawczo – behawioralnym. Chodzi w nim o to, by możliwie dokładnie poznać przyczyny obecnego stanu tkwiące czasem w odległej przeszłości.  

 

Artykuł pochodzi ze stron: medonet.pl, medme.pl, pokonaj lek.pl, wyleczto.pl, zdrowie.gazeta.pl